TẾT ÔNG CÔNG ÔNG TÁO

Hằng năm, cứ đến ngày 23 tháng Chạp, người dân Việt Nam lại chuẩn bị mâm lễ cúng tiễn ông Công ông Táo về trời. Đây là một nét văn hóa đặc sắc, một phong tục đẹp của dân tộc Việt Nam đã được lưu truyền và gìn giữ từ bao đời nay.

• Theo truyền thuyết kể lại rằng, Ông Công là vị thần cai quản đất đai và Ông Táo là vị thần trông coi việc bếp núc. Các vị thần được Ngọc Hoàng phái xuống trần gian trông coi và ghi chép lại việc làm thiện ác của con người. Vào ngày 23 tháng chạp hằng năm, theo tục lệ là ngày Ông Công Ông Táo cưỡi cá chép về Thiên Đình để báo cáo các việc làm tốt – chưa tốt trong 1 năm cho Ngọc Hoàng, từ đó mà luận công - tội của nhân gian.

• Do đó, trong quan niệm của người Việt, ông Công và ba vị Thần Táo (hay vua Bếp) là những vị thần định đoạt cát hung, phước đức cho gia đình. Tất nhiên, phước đức này đến từ việc làm đúng đạo lý của gia chủ và những người trong nhà. Với quan niệm đó nên hằng năm nhà nhà người người đều làm lễ cúng tiễn các vị thần về trời một cách long trọng để cầu may mắn,.
• Mâm cúng ông Công ông Táo thường có hương, hoa, oản, quả, cau, trầu; cùng một mâm cỗ được chuẩn bị cẩn thận, đầy đủ với xôi, gà, giò, nem, canh măng miến... và không thể thiếu một bộ mã ông Công và ba bộ mã ông Táo. Tục lệ khi mua đồ cúng ông Táo, tùy vào năm theo ngũ hành mà chọn màu sắc của áo, mũ, hia tương ứng, ví dụ như năm hành kim dùng màu vàng, hành thủy dùng màu xanh... Tuy nhiên “Mâm cao cổ đầy không bằng thành kính chân tâm” nên các mâm lễ cúng sẽ thay đổi chay – mặn tùy thuộc vào điều kiện của gia chủ.

• Theo truyền thuyết, cá chép là phương tiện duy nhất có thể đưa Táo Quân về trời. Bởi thế, vào ngày này, các gia đình đều cúng cá chép. Một số gia đình có thể mua cá chép giấy (đốt cùng vàng mã sau khi cúng), tuy nhiên phần lớn các gia đình thường mua 3 con cá chép thả vào chậu nước đặt cạnh mâm cỗ, sau khi làm lễ xong đem ra sông thả, ngụ ý cá sẽ hóa rồng, vượt vũ môn, làm phương tiện cho Táo Quân cưỡi về trời. Ngoài ra, trong tâm thức người Việt, “cá vượt Vũ môn” hay “cá chép hóa rồng” còn mang ý nghĩa của sự thăng hoa, biểu tượng của tinh thần vượt khó, sự kiên trì, bền chí chinh phục tri thức để đi tới thành công, biểu trưng cho nhân cách thanh cao tiềm ẩn hoặc hướng đến một kết quả tốt đẹp.
• Lễ cúng ông Táo thường được tiến hành trước 12 giờ trưa ngày 23 tháng Chạp Âm lịch (có thể cúng vào trưa, tối ngày 22 tháng Chạp hoặc sáng 23 tháng Chạp) bởi dân gian quan niệm sau 12 giờ trưa là ông Táo lên chầu trời nên sẽ không nhận được đồ cúng. Lễ cúng ông Táo là một nét văn hóa đẹp, mang nhiều nét tâm linh, hướng tới bình an.

Chịu trách nhiệm nội dung: Nhật Qui

--------------------------------------------